Zgodnie z regulacją obowiązującą od 1 stycznia 2014 roku (art. 86 ust. 10 ustawy o VAT) termin odliczenia podatku VAT naliczonego zależy głównie od momentu powstania obowiązku podatkowego po stronie dostawy towaru/świadczącego usługę. Podkreślenia wymaga jednak to, iż odliczenia VAT naliczonego nie można dokonać wcześniej, niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę dokumentującą nabycie towaru lub usługi (art. 86 ust. 10b ustawy o VAT).

Z literalnego brzmienia przepisów wynika, że odliczenia podatku VAT naliczonego można dokonać, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

• powstał obowiązek podatkowy po stronie dostawy towaru/świadczącego usługę,

• podatnik otrzymał fakturę dokumentującą nabycie towaru/usługi.

Podatek VAT naliczony może w naszej ocenie zostać odliczony dopiero w miesiącu lub kwartale, w którym przypadła późniejsza z wyżej wskazanych dat. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w treści uzasadnienia do ustawy nowelizującej:

• w przypadku nabywanych towarów i usług konieczne jest posiadanie faktury z wyszczególnioną kwotą podatku, co oznacza, że z odliczenia można skorzystać w rozliczeniu za okres, w którym spełnione są trzy przesłanki: powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabywanych towarów lub usług, doszło do nabycia tych towarów lub usług, podatnik otrzymał fakturę dotyczącą tej transakcji.

Zarazem wskazujemy, iż zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 roku, podatnik ma możliwość odliczenia podatku VAT naliczonego w terminie późniejszym, jednak tylko w ściśle określonych okolicznościach. W przypadku, gdy podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w art. 86 ust. 10, 10d i 10e ustawy o VAT, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Powyższa możliwość limitowana jest do sytuacji, gdy prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego powstaje:

1. na zasadzie ogólnej, czyli w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy (art. 86 ust. 10)

2. w okresie stosowania przez małego podatnika metody kasowej, nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonał zapłaty za te towary i usługi (art. 86 ust. 10e)

3. w przypadku stosowania w imporcie towarów procedury uproszczonej za okres rozliczeniowy, w którym podatnik dokonał wpisu do rejestru; obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika zapłaty podatku wykazanego w dokumencie celnym stanowiącym zgłoszenie uzupełniające dotyczące tego okresu rozliczeniowego, z zastrzeżeniem art. 33a (art. 86 ust. 10d)

4. w przypadku decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 – w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał decyzję; obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika zapłaty podatku wynikającego z decyzji (art. 86 ust. 10d).

W naszej ocenie, z uwagi na fakt, iż wśród okoliczności, które pozwalają na późniejsze odliczenie podatku VAT naliczonego nie został wskazany bezpośrednio art. 86 ust. 10b ustawy o VAT, istnieje potencjalny obszar sporu z organami podatkowymi w tym zakresie.

W przypadku braku odliczenia VAT w obowiązującym terminie (miesiącu/kwartale otrzymania faktury lub w jednym z dwóch kolejnych miesięcy/kwartałów) podatnik może odliczyć VAT poprzez korektę deklaracji VAT za okres, w którym powstało prawo do odliczenia. Złożenie takiej korekty jest jednak ograniczone w czasie zasadniczo do okresu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do odliczenia VAT.

Marek Sporny
Autor jest doradcą podatkowym, menedżerem w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO, Oddział w Poznaniu

Polecamy szkolenia z tematki podatkowej: