Jeśli kierownik jednostki uzna ujawniony błąd za istotny, przez co nie można uznać sprawozdania finansowego sporządzonego i zatwierdzonego w poprzednich okresach za prawidłowe i rzetelne, to skutki jego poprawienia trzeba odnieść na kapitał własny jako zysk (stratę) z lat ubiegłych.
Sprawozdanie finansowe powinno wiernie i rzetelnie odzwierciedlać sytuację majątkową, finansową oraz wynik finansowy jednostki gospodarczej. W praktyce jednak uniknięcie nieprawidłowości związanych z jego sporządzeniem wydaje się wręcz niemożliwe. Większość tych nieprawidłowości zostaje ujawnionych już po sporządzeniu, podpisaniu, a czasem nawet zatwierdzeniu sprawozdania finansowego.
Ujęcie korekty błędu popełnionego przy sporządzaniu sprawozdań finansowych za lata ubiegłe zależy od dwóch czynników:
- czy sprawozdanie finansowe za ostatni rok zostało już sporządzone i zatwierdzone,
- czy kwota błędu jest kwotą istotną.
Błąd uznaje się za istotny, jeśli niepoprawienie go wprowadziłoby czytelnika sprawozdania finansowego w mylną ocenę co do sytuacji finansowej czy majątkowej podmiotu.
Ważne
Najczęściej wielkość błędu odnosi się do kluczowych wartości w sprawozdaniu finansowym, np. za istotne uznaje się kwoty 1-2% sumy bilansowej czy 0,5-1% przychodów ze sprzedaży.
Warto zauważyć, że nie stanowią błędu podstawowego:
- skutki zdarzeń, które nie wpływały istotnie na dane wykazane w sprawozdaniach finansowych za lata ubiegłe i wobec tego nie podważały wiarygodności tych sprawozdań (konieczne jest łączne rozpatrywanie ogółu błędów, których kumulacja może zniekształcić sprawozdanie finansowe);
- skutki ustawowych lub dokonanych przez jednostkę zmian zasad (polityki) rachunkowości, z wyjątkiem, gdy przepisy wprowadzające zmiany przewidują odniesienie wywołanych tym skutków na kapitał własny;
- skutki zmian szacunków, np.: stawek amortyzacyjnych, wysokości odpisów aktualizujących lub rezerw,
- skutki zdarzeń, które do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego – mimo dołożenia należytych starań – nie mogły być jednostce znane.
Ujawnienie błędu istotnego wymaga uwzględnienia w rozliczeniach podatku dochodowego za lata podatkowe, w których błędnie ustalono wynik, a tym samym zmiany podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, jeśli błąd był związany z kosztami uzyskania przychodu lub przychodami podatkowymi.
