Zagadnienie refakturowania wpisuje się w bardziej złożoną problematykę dotyczącą prawidłowego ustalania podstawy opodatkowania oraz koncepcji tzw. świadczeń złożonych. Możliwość refakturowania tzw. mediów w praktyce sprowadza się do wyodrębnienia z podstawy opodatkowania umowy najmu dodatkowych świadczeń z tytułu m.in. dostawy energii elektrycznej czy usługi rozprowadzania wody i odprowadzania ścieków oraz do opodatkowania ich odrębnie według właściwych dla nich zasad. Taki sposób rozliczania mediów od paru już lat pozostaje tematem sporów z fiskusem.
Jednym z licznych przykładów niech będzie interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 17 czerwca 2010 r. (nr ILPP1/443-290/10-6/AI) w której organ uznał, że jeżeli z zawartej umowy najmu wynika, że oprócz czynszu najmu lokalu najemca ponosi również opłaty za energię elektryczną oraz za korzystanie z wody, to do podstawy opodatkowania winny być wliczane także koszty dodatkowe bezpośrednio związane z zasadniczą usługą najmu, tj. koszty mediów i pozostałych opłat, którymi Wnioskodawca obciąża najemcę w związku ze świadczeniem usługi najmu. I nie byłoby w tym nic niezgodnego z przepisami, gdyby nie to, że organy negują jednocześnie możliwość refakturowania tych świadczeń.
Organy uznają, że niezależnie od treści umowy na gruncie prawa podatkowego nie ma możliwości odrębnego rozliczenia „mediów”. Mało kogo chyba już dziwi, że fiskus trwa przy swoim stanowisku pomimo wielu wyroków sądów administracyjnych, w tym NSA, prezentujących odmienne stanowisko.
W wyroku z 31 maja 2011 r. (sygn. akt I FSK 740/10) Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że (…) w przypadku usługi najmu, przepis art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług należy tak interpretować, że opłaty wynikające z eksploatacji lokalu przez najemcę, tj.: za energię cieplną, dostawę wody, odbiór ścieków i wywóz nieczystości powinny być ujmowane do podstawy opodatkowania jako składniki czynszu z tytułu usługi najmu, chyba że z umowy najmu zawartej pomiędzy wynajmującym a najemcą wynika jednoznacznie, że opłaty te (wszystkie lub niektóre) na podstawie art. 30 ust. 3 tej ustawy są regulowane przez najemcę na rzecz wynajmującego w sposób odrębny od czynszu. (...).
Z kolei w następnym wyroku z 14 grudnia 2011 r. (sygn. akt I FSK 475/11) Sąd podkreślił, że (...) tylko wówczas można uznać, iż dochodzi do refakturowania konkretnie wskazanych usług, jeżeli zarówno z okoliczności faktycznych, jak i z umowy najmu wynikają postanowienia, zgodnie z którymi w sposób odrębny od czynszu regulowane będą przez najemcę na rzecz wynajmującego świadczenia z tytułu korzystania z usług powszechnych przypadające na rzecz zakładu dostarczającego dane media. Brak zaś takiego porozumienia czy zastrzeżenia powoduje, że rozliczanie opłat z tego rodzaju usług powinno odbywać się na zasadach ogólnych. Zgodnie bowiem z art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, a kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. (...).
Zgodnie z przepisami obowiązującymi do 31 grudnia 2013 roku, a dokładniej art. 29 ustawy z 11 marca 2004 r. (tj. Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054, ze zm., dalej: uptu) podstawą opodatkowania był obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmowała całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Jakkolwiek przepis nie wymieniał wprost wydatków, które były elementem składowym podstawy opodatkowania, jednakże należy stwierdzić, że definicja obrotu wynikająca z ww. art. 29 ust. 1 uptu była zbieżna ze stosownymi regulacjami Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L Nr 347 ze zm.), dalej: Dyrektywa.
Paweł Dymlang
Prawnik, doradca podatkowy, prowadzący własną kancelarię. Trener i wykładowca z prawa podatkowego. Prowadzi m.in. szkolenia dla BDO. Autor licznych publikacji prasowych i książkowych.
Polecamy najbliższe warsztaty z Pawłem Dymlangiem
