Mniej skomplikowane i korzystniejsze dla podatników ma być rozliczanie przez nich faktur korygujących w zakresie podstawy opodatkowania – wystawianych np. z uwagi na zwrot towarów czy bonifikatę, m.in. wskutek zawarcia ugody w postępowaniu mediacyjnym. Tak wynika z przyjętego przez rząd, a zgłoszonego przez ministra gospodarki projektu ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów.
Zasadnicza zmiana polega na umożliwieniu rozliczenia faktury korygującej związanej z korektą przychodu i kosztów uzyskania przychodów w bieżącym okresie rozliczeniowym. Jest to zgodne z orzecznictwem i poglądem, że o momencie uwzględnienia korekty w przychodach podatkowych decydują przyczyny skutkujące koniecznością jej dokonania. Obecnie – w ocenie organów podatkowych – faktura korygująca, wystawiona z powodu okoliczności, do jakich doszło po sprzedaży bądź zakupie nie dokumentuje niezależnego zdarzenia gospodarczego i ma odniesienie do pierwotnej faktury. Późniejsze wystawienie faktury korygującej nie powoduje zmiany daty powstania przychodu czy kosztu i wpływa tylko na jego wysokość, modyfikując tę pierwotną. Podatnik musi zatem zrobić korektę przychodu i kosztu uzyskania przychodu z datą wsteczną.
W myśl nowych przepisów korekta powinna być przyporządkowana wstecznie do okresu, którego dotyczy – do daty wystąpienia przychodu należnego (poniesienia kosztu) wynikającego z faktury pierwotnej – jeśli błędnie dokumentowała ona stan faktyczny, były w niej np. pomyłki dotyczące VAT. Jeżeli jednak doszło do zdarzenia skutkującego np. obniżeniem ceny sprzedaży, a zatem uprawniającego do obniżenia przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, to korekta tak w przypadku przychodów, jak i kosztów podatkowych powinna nastąpić w dacie wystawienia, tj. w bieżącym okresie rozliczeniowym.
W uzasadnieniu projektu zwraca się uwagę na to, że przyjęcie koncepcji korekty „wstecz” skutkuje obowiązkiem naliczenia i uiszczenia odsetek należnych z tytułu ewentualnego zaniżenia zobowiązania podatkowego, co generalnie jest sprzeczne z zasadą, że odsetki powinny być płacone przez podatnika tylko z zawinionych przez niego powodów.
W projekcie skorelowany został też moment rozliczenia faktury korygującej w podatkach dochodowych od osób fizycznych i prawnych z rozliczaniem takich faktur w VAT.
Jeśli chodzi o zmiany dotyczące mediacji, to polegają one min. na wprowadzeniu obowiązku informowania w pozwie o podjęciu próby polubownego rozwiązania sporu przed skierowaniem sprawy do sądu, szerszym informowaniu przez sąd o możliwości skierowania sprawy do mediacji, zwłaszcza na wstępnym etapie postępowania, wprowadzeniu wymagań związanych z kwalifikacjami stałych mediatorów, zwolnieniu od opłaty sądowej wniosku o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem, wykorzystaniu w większym zakresie arbitrażu jako alternatywnej metody rozwiązywania sporów.
Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2016 r.
