W dniu 1 stycznia 2016 r. weszła w życie nowelizacja przepisów Ordynacji podatkowej, która znacząco zmieniła zasady udzielania pełnomocnictw w sprawach podatkowych. Przewiduje instytucję pełnomocnictwa ogólnego oraz modyfikuje regulacje dotyczące pozostałych pełnomocnictw. Istotną nowością jest m.in. to, że obowiązkowo powinny być one składane w przewidzianej przepisami formie.
Pełnomocnikiem może być tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych
Wśród zmian przepisów, które weszły w życie z początkiem roku, do najbardziej istotnych należy zaliczyć te dotyczące udzielania pełnomocnictw podatkowych. Dokonano ich na podstawie ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1649). W ramach nowelizacji, o której mowa, uchylono dotychczasowe regulacje obowiązujące w zakresie tego rodzaju pełnomocnictw, tj. art. 136 i 137 ustawy Ordynacja podatkowa, a w ich miejsce w dziale IV tej ustawy został wyodrębniony rozdział 3a zatytułowany „Pełnomocnictwo” (art. 138a-138o). Znalazło się w nim kilkanaście nowych przepisów, z których część powiela dotychczasowe regulacje.
Podstawowe zasady umocowywania pełnomocników na gruncie podatkowym nie uległy bowiem zmianie. Także w aktualnym stanie prawnym obowiązuje reguła, że strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania (art. 138a Ordynacji podatkowej). Utrzymano także zasady uwierzytelniania pełnomocnictw przez adwokatów, radców prawnych i doradców podatkowych czy pełnomocnictw oraz ich odpisów sporządzonych w formie dokumentu elektronicznego.
Przykład – udział pełnomocnika w przesłuchaniu strony
W stosunku do podatnika prowadzone jest postępowanie podatkowe. Działając na podstawie art. 199 Ordynacji podatkowej, naczelnik urzędu skarbowego wezwał go do złożenia zeznań w sprawie, która jest przedmiotem tego postępowania. Podatnik wyraził zgodę na przesłuchanie w charakterze strony przez pracownika organu podatkowego. Ustanowiony do reprezentowania podatnika pełnomocnik nie będzie mógł go w tym zakresie wyręczyć, ponieważ przesłuchanie strony jest czynnością wymagającą jej osobistego działania (art. 138a § 1 Ordynacji podatkowej).
Jak dotychczas reprezentantem podatnika może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że pełnomocnictwo można powierzyć w zasadzie każdej pełnoletniej osobie, zarówno mającej zawodowe kwalifikacje w tym zakresie (np. adwokatowi, radcy prawnemu czy doradcy podatkowemu), jak i bez takich oficjalnych kwalifikacji (np. członkowi najbliższej albo dalszej rodziny, znajomemu itp.).
Jednak duża część wprowadzonych do Ordynacji podatkowej regulacji porządkuje procedury dotyczące ustanawiania oraz działania pełnomocników na nowo. Było to konieczne, ponieważ unormowania wspomnianej ustawy obowiązujące w tym zakresie były bardzo lakoniczne, a w konsekwencji niejasne. Powodowało to liczne wątpliwości co do ich interpretowania zarówno przez samych podatników (płatników, inkasentów itp.), jak i przez organy skarbowe, których rozstrzyganiem – w wyniku powstających na tym tle sporów między zainteresowanymi stronami – musiały się zajmować sądy administracyjne.
Omawiana nowelizacja Ordynacji podatkowej, polegająca m.in. na wprowadzeniu trzech oficjalnych typów umocowań, tj. pełnomocnictwa ogólnego, pełnomocnictwa szczególnego oraz pełnomocnictwa do doręczeń, ma ułatwić stronom stosowanie obowiązujących w tym zakresie procedur.
Uwaga
W świetle znowelizowanych przepisów każde pełnomocnictwo powinno wskazywać dane identyfikujące mocodawcę i pełnomocnika, w tym ich identyfikatory podatkowe, a w przypadku nierezydentów – numer i serię paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość lub inny numer identyfikacyjny, jeżeli nie posiadają identyfikatora podatkowego, oraz adres do doręczeń w kraju tego pełnomocnika (art. 138c § 1 Ordynacji podatkowej).
Możliwe jedno pełnomocnictwo do wszystkich spraw podatkowych
Najbardziej doniosłą zmianą w omawianym zakresie jest dopuszczenie możliwości udzielania pełnomocnictwa ogólnego. Istota tego pełnomocnictwa sprowadza się do ustanawiania jednego pełnomocnika do prowadzenia wszystkich spraw podatkowych mocodawcy. Dotychczasowa praktyka organów podatkowych była taka, że złożenie jednego pełnomocnictwa np. w urzędzie skarbowym do akt podatnika nie wywoływało skutków prawnych w innych prowadzonych względem danego podmiotu postępowaniach, nawet gdy toczyły się przed tym samym organem. W konsekwencji pełnomocnictwa trzeba było dołączać oddzielnie do akt każdej sprawy, co było przedmiotem wielu nieporozumień między podatnikami a organami podatkowymi, często znajdujących swój finał na wokandzie sądowej. Dlatego omawiana nowelizacja wychodzi naprzeciw oczekiwaniom zarówno przedsiębiorców, jak i urzędników skarbowych.
Zgodnie z jej założeniami pełnomocnictwo ogólne upoważnia umocowaną na jego podstawie osobę do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej (art. 138d § 1 Ordynacji podatkowej). Prawo do zgłaszania fiskusowi pełnomocnictw ogólnych będą mieli zarówno sami mocodawcy (np. podatnicy czy płatnicy), jak i ustanowieni przez nich profesjonalni pełnomocnicy, w tym adwokaci, radcowie prawni czy doradcy podatkowi, w zakresie udzielonych im upoważnień.
Dzięki temu organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej będą mogły się kontaktować z takim ogólnym pełnomocnikiem w każdej sprawie dotyczącej podmiotu, który go ustanowił. W związku z tym na wspomnianych pełnomocników nałożono ustawowy obowiązek zawiadomienia o każdej zmianie adresu, pod którym dokonuje się mu doręczeń, lub adresu elektronicznego (art. 146a § 1 Ordynacji podatkowej).
Uwaga
Pełnomocnictwo ogólne (a także zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu) wolno będzie zgłaszać – według ściśle określonego wzoru (o czym później) – wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego. Pisemną formę zgłoszenia dopuszczono jedynie wyjątkowo, w razie wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających dokonanie tego drogą internetową.
Informacje o udzieleniu pełnomocnictwa ogólnego, jak również o wszelkich zmianach w tym zakresie będą trafiać do prowadzonego przez resort finansów tzw. Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO). Dzięki takiemu rozwiązaniu urzędnicy skarbowi łatwo będą mogli sprawdzić umocowanie danej osoby do prowadzenia w tym charakterze spraw podatnika, co również przyczyni się do usprawnienia wymiany informacji między organami podatkowymi. Dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą dużym ułatwieniem będzie to, że zgłoszenia pełnomocnictwa ogólnego wolno im będzie dokonać także za pośrednictwem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG).
Mimo że pełnomocnictwo ogólne może być udzielone zarówno w czasie, gdy nie toczy się przed organem żadna procedura podatkowa, jak i w czasie trwania takiej procedury (np. postępowania podatkowego), to jednak będzie ono skuteczne dopiero od dnia wpływu do Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych. To samo dotyczy zmiany, wypowiedzenia czy odwołania takiego pełnomocnictwa. Z jego złożeniem nie wiąże się obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej.
Uwaga
Przepisy dotyczące ustanawiania pełnomocnictw ogólnych zaczną obowiązywać od 1 lipca 2016 r.
Wprowadzenie możliwości ustanawiania pełnomocnictw ogólnych powinno w znacznym stopniu uprościć zasady reprezentowania strony przed organami podatkowymi. Odpadnie bowiem konieczność przedkładania pełnomocnictwa (lub jego urzędowo poświadczonego odpisu) każdorazowo do akt poszczególnych, prowadzonych względem danego podatnika spraw. Nie bez znaczenia jest również ograniczenie związanych z tym kosztów, w związku z brakiem obowiązku uiszczania w każdej sprawie opłaty skarbowej. Na gruncie dotychczas obowiązujących w tym zakresie przepisów wspomniana opłata była obowiązkowa od każdego przedkładanego organom dokumentu pełnomocnictwa.
Z drugiej strony należy mieć na uwadze to, że pełnomocnictwo ogólne nie będzie skuteczne w odniesieniu do wszystkich form aktywności przedsiębiorców przed organami podatkowymi. Na przykład, żeby uprawnić daną osobę do podpisywania w imieniu mocodawcy deklaracji podatkowych, ewentualne upoważnienie w tego rodzaju pełnomocnictwie nie będzie wystarczające. W tym celu konieczne będzie ustanowienie odrębnego pełnomocnictwa, do podpisywania deklaracji (art. 80a Ordynacji podatkowej). Będzie o nim mowa w dalszej części opracowania.
Przedstawiciel może reprezentować mocodawcę także w poszczególnych sprawach
Niezależnie od możliwości ustanowienia pełnomocnictwa ogólnego, podatnicy nadal mają prawo wyznaczania pełnomocników do działania w poszczególnych sprawach, w ramach udzielonych im pełnomocnictw szczególnych. W świetle znowelizowanych przepisów pełnomocnictwo szczególne to upoważnienie do działania we wskazanej sprawie podatkowej lub innej wskazanej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej (art. 138e § 1 Ordynacji podatkowej).
Przykład – udzielenie pełnomocnictwa szczególnego osobie fizycznej
W dniu 18 marca 2016 r. Janina Nowak udzieliła pełnomocnictwa do reprezentowania jej w toczącym się przed naczelnikiem urzędu skarbowego postępowaniu podatkowym, dotyczącym określenia wysokości zobowiązania podatkowego w PIT za 2012 rok. Jako osobę upoważnioną do działania w swoim imieniu wskazała doradcę podatkowego Jana Kowalskiego z Kancelarii Doradztwa Podatkowego „X” sp. z o.o. Wspomnianego umocowania podatniczka nie mogła natomiast udzielić ww. spółce doradczej, ponieważ pełnomocnikami strony mogą być wyłącznie osoby fizyczne (w tym zatrudnione w tego rodzaju podmiotach).
Począwszy od 1 stycznia 2016 r. korzystanie z tej instytucji będzie się odbywać na podobnych jak dotychczas zasadach. Przepisy stanowią, że pełnomocnictwo, o którym mowa, może być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone ustnie do protokołu. Przy czym podobnie jak pełnomocnictwo ogólne, również tego rodzaju dokument powinien być sporządzany według wzoru określonego w stosownym rozporządzeniu ministra finansów. Tak jak to było wcześniej, pełnomocnictwo szczególne udzielone na piśmie (a także zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu) składa się do akt konkretnej sprawy. Natomiast tego rodzaju upoważnienie przesłane w formie elektronicznej zostanie wydrukowane i załączone do akt w razie potrzeby. Jego ustanowienie (zmiana, odwołanie bądź wypowiedzenie) będzie skuteczne dopiero od momentu zawiadomienia organu podatkowego.
Uwaga
Przepisy wprowadzające nowe zasady ustanawianie pełnomocnictw szczególnych obowiązują od 1 stycznia 2016 r. Złożone do organów przed tą datą pełnomocnictwa w poszczególnych sprawach na podstawie przepisów przejściowych zachowują swoją moc i są traktowane jako wspomniane wcześniej pełnomocnictwa szczególne, w rozumieniu art. 138e Ordynacji podatkowej.
Tymczasowa reprezentacja osoby nieobecnej do czasu wyznaczenia kuratora przez sąd
Nowością jest również to, że organy podatkowe będą miały możliwość ustanowienia tzw. tymczasowego pełnomocnika szczególnego w sprawach niecierpiących zwłoki. Wspomniane pełnomocnictwo zastąpiło funkcjonującą na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów instytucję przedstawiciela dla osoby nieobecnej.
Taki tymczasowy pełnomocnik będzie mógł zostać ustanowiony do czasu wyznaczenia przez sąd kuratora dla osoby nieobecnej w sprawach niecierpiących zwłoki (art. 138l Ordynacji podatkowej). Wówczas w pierwszej kolejności wspomnianym pełnomocnikiem będzie wyznaczony przez organ podatkowy członek rodziny osoby nieobecnej, pod warunkiem, że wyrazi na to zgodę. Natomiast w razie braku takiej zgody status ten otrzyma umocowany w odpowiednim trybie adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy.
Ważne obowiązki dla wyjeżdżających za granicę
Kolejnym rodzajem umocowania do działania strony przed organami podatkowymi jest pełnomocnictwo do spraw doręczeń. Pomimo że nie jest to instytucja nowa, gdyż na gruncie przepisów regulujących procedury podatkowe funkcjonuje od wielu lat, to jednak od 1 stycznia 2016 r. zmieniły się przesłanki ustanowienia pełnomocnika do spraw doręczeń. Przypomnijmy, że w stanie prawnym obowiązującym przed tą datą, wspomniany obowiązek dotyczył przypadków, gdy strona wyjeżdżała za granicę na okres co najmniej 2 miesięcy, chyba że doręczenie następowało za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Stanowił o tym uchylony już art. 147 § 1 Ordynacji podatkowej. To samo odnosiło się do osób fizycznych będących nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego.
Natomiast na gruncie znowelizowanych przepisów obowiązek wskazania pełnomocnika do doręczeń spoczywa na osobach, które nie ustanowiły pełnomocnika ogólnego lub szczególnego, gdy:
- wyprowadzają się poza granice Unii Europejskiej (tj. zmieniają adres miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu na adres w państwie niebędącym państwem członkowskim UE) lub
- nie mają miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w Polsce bądź w innym państwie członkowskim UE, lecz uczestniczą w naszym kraju w postępowaniu podatkowym (tj. złożyli tutaj wniosek o wszczęcie postępowania lub doręczono im tutaj postanowienie w tym zakresie).
Zatem o ile wcześniej do powstania obowiązku, o którym mowa, wystarczał szeroko rozumiany wyjazd zagraniczny danej osoby na określony przepisami czas (tj. co najmniej na 2 miesiące), o tyle aktualnie o jego powstaniu przesądza ogólnie rzecz ujmując jej przebywanie poza Unią Europejską.
Niewywiązanie się z omawianego obowiązku może spowodować negatywne dla podatnika konsekwencje. Mianowicie skierowane do takiej osoby pismo uznaje się wówczas za doręczone pod dotychczasowym adresem w kraju, a organ podatkowy pozostawia je w aktach sprawy (art. 138f § 3 Ordynacji podatkowej). Skutek doręczenia następuje więc pomimo tego, że adresat faktycznie nie otrzymał pisma. Pełnomocnictwo do spraw doręczeń składane jest na analogicznych zasadach jak pełnomocnictwo szczególne, łącznie z obowiązkiem uiszczenia opłaty skarbowej.
Pełnomocnika do spraw doręczeń nie musi jednak wyznaczać osoba, która:
- ustanowiła pełnomocnika ogólnego lub szczególnego,
- wyraziła zgodę na doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej (art. 138f § 1 i 2 Ordynacji podatkowej).
Przykład – zagraniczny wyjazd podatnika
W dniu 5 września 2016 r. naczelnik urzędu skarbowego wszczął wobec Jana Kowalskiego postępowanie podatkowe dotyczące rozliczeń VAT za marzec 2014 roku. W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnik zamierza wyjechać do Azji, gdzie będzie poszukiwał partnerów handlowych. Jego pobyt za granicą będzie trwał od 7 września do 11 października 2016 r. Mimo że pan Jan w związku z wyjazdem opuści obszar Unii Europejskiej, nie ma obowiązku ustanowienia pełnomocnika do spraw doręczeń. Wcześniej bowiem ustanowił pełnomocnika ogólnego, którego umocował do reprezentowania go we wszystkich postępowaniach przed organami podatkowymi i kontroli skarbowej.
Przepisy stanowią również, że strona ustanawiając więcej niż jednego pełnomocnika o tym samym zakresie działania lub ustanawiając pełnomocnika ogólnego oraz szczególnego w tej samej sprawie, ma obowiązek wyznaczenia jednego z nich jako pełnomocnika do doręczeń (art. 138g Ordynacji podatkowej).
Podpisywanie deklaracji można powierzyć osobie trzeciej
Oprócz pełnomocnictwa ogólnego, szczególnego czy do doręczeń, przepisy Ordynacji podatkowej regulują także kwestie związane z udzielaniem pełnomocnictw do podpisywania deklaracji. W świetle art. 80a § 1 tej ustawy, jeżeli odrębne ustawy nie stanowią inaczej, deklaracja, w tym deklaracja składana za pomocą środków komunikacji elektronicznej, może być podpisana także przez pełnomocnika podatnika, płatnika lub inkasenta. Takie pełnomocnictwo nie daje prawa do reprezentowania mocodawcy w postępowaniach prowadzonych przez organy podatkowe czy organy kontroli skarbowej ani odbierania kierowanej do niego urzędowej korespondencji. Z drugiej zaś strony podstawą do składania w imieniu mocodawcy deklaracji, o których mowa, nie może być inne, nawet ogólne pełnomocnictwo. Każdorazowo bowiem będzie wymagane w tym celu dodatkowe pełnomocnictwo szczególne do podpisywania tego rodzaju dokumentów.
Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji oraz zawiadomienie o odwołaniu tego pełnomocnictwa należy złożyć organowi podatkowemu właściwemu w sprawach podatku, którego dana deklaracja dotyczy. Można to zrobić w formie papierowej, tak jak dotychczas, bądź w formie elektronicznej według obowiązującego wzoru. Możliwość składania tego rodzaju upoważnień przez internet do ministra finansów jest zasadniczą zmianą w stosunku do stanu prawnego obowiązującego do końca ubiegłego roku. Przy czym pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji złożone przed 1 stycznia 2016 r. nadal zachowują swoją moc i nie trzeba ich zastępować nowymi.
Pełnomocnictwa w sprawach podatkowych | |||||
Rodzaj | Zakres umocowania | Sposób składania |
Początek obowiązywania nowych przepisów |
Opłata skarbowa | Podstawa prawna (przepis Ordynacji podatkowej) |
Pełnomocnictwo ogólne | Upoważnia do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. | * w formie dokumentu elektronicznego, * w przypadku problemów technicznych w formie pisemnej |
1 lipca 2016 r. | brak | art. 138d |
Pełnomocnictwo szczególne |
Upoważnia do działania we wskazanej sprawie podatkowej lub innej wskazanej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. | *na piśmie, * w formie dokumentu elektronicznego, * ustnie do protokołu |
1 stycznia 2016 r. | 17 zł | art. 138e |
Pełnomocnictwo do doręczeń | Ustanawiane wyłącznie w celu doręczenia pism w sprawie, w razie zaistnienia przesłanek określonych w ustawie. | *na piśmie, * w formie dokumentu elektronicznego, * ustnie do protokołu |
1 stycznia 2016 r. | 17 zł | art. 138f |
Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji | Ustanawiane wyłącznie w celu podpisywania deklaracji podatkowych przez pełnomocnika podatnika, płatnika, lub inkasenta. | *na piśmie, * w formie dokumentu elektronicznego, |
1 stycznia 2016 r. | *17 zł *zwolnienie od opłaty skarbowej pełnomocnictw do podpisywania deklaracji składanych elektronicznie |
art. 80a |
Umocowanie do działania musi mieć urzędową formę
W świetle dotychczasowej wieloletniej praktyki, ukształtowanej przez obowiązujące do końca 2015 r. przepisy, do zgłoszenia w urzędzie skarbowym bądź w postępowaniu przed innym organem podatkowym wystarczało, że podatnik przedłożył pismo, z którego wynikało, kogo i w jakim zakresie umocował, aby go reprezentował. Przy czym nie funkcjonowały w tym zakresie żadne oficjalne wytyczne, dlatego strony miały dość dużą swobodę odnośnie do kształtowania treści tego rodzaju pism.
Natomiast przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. znacznie ograniczyły dowolność w tym zakresie, nakazując, aby udzielane pełnomocnictwa były sporządzane według ściśle określonych reguł. Zostały one określone przez ministra finansów w rozporządzeniu z 28 grudnia 2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictwa szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu tych pełnomocnictw (Dz.U. z 2015 r. poz. 2330). W myśl wspomnianego aktu wykonawczego, wydanego na podstawie art. 80a § 5 Ordynacji podatkowej, od początku bieżącego roku obowiązują następujące wzory pełnomocnictw podatkowych:
- PPS-1(1) – pełnomocnictwo szczególne,
- PPD-1(1) – pełnomocnictwo do doręczeń,
- OPS-1(1) – zawiadomienie o zmianie/odwołaniu/wypowiedzeniu pełnomocnictwa szczególnego,
- OPD-1(1) – zawiadomienie o zmianie/odwołaniu/wypowiedzeniu pełnomocnictwa do doręczeń.
Wskazane wzory uwzględniają m.in. zakres pełnomocnictw, a także dane identyfikujące pełnomocnika oraz jego mocodawcę. Podobne wymogi spełniają także oficjalne, obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. wzory pełnomocnictw do podpisywania deklaracji podatkowych. Określono je w rozporządzeniu ministra finansów z 29 grudnia 2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictw do podpisywania deklaracji oraz wzorów zawiadomień o zmianie lub odwołaniu tych pełnomocnictw (Dz.U. z 2015 r., poz. 2337). Zawarto w nim wskazówki, jak należy sporządzać pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji składanych w postaci papierowej (UPL-1P) oraz za pomocą środków komunikacji elektronicznej (UPL-1), a także zawiadomienia o zmianie lub odwołaniu tego rodzaju umocowań (OPL-1P – w przypadku pełnomocnictw w postaci papierowej oraz OPL-1 – w odniesieniu do pełnomocnictw składanych drogą elektroniczną).
Adwokatowi organ podatkowy doręczy pismo przez internet
W świetle dotychczasowej praktyki pisma zawodowym pełnomocnikom (adwokatom, radcom prawnym oraz doradcom podatkowym) były doręczane przez organy podatkowe przede wszystkim w tradycyjnej formie papierowej. W drugą stronę działało to z reguły na takich samych zasadach. Omawiana nowelizacja Ordynacji podatkowej ma to zmienić. Na podstawie nowo dodanego art. 144 § 5 tej ustawy, od 1 stycznia 2016 r. zasadą jest bowiem doręczanie tego rodzaju profesjonalnym pełnomocnikom pism:
- za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo
- w siedzibie organu podatkowego.
Nie bez powodu zatem ustawodawca nałożył na wspomnianych profesjonalnych przedstawicieli obowiązek wskazywania w składanych po 1 stycznia 2016 r. pełnomocnictwach ich adresów elektronicznych (art. 138c § 1 Ordynacji podatkowej).
Należy jednak zauważyć, że w związku z brzmieniem przepisu przejściowego w postaci art. 24 ustawy nowelizującej, uznającego za ważne pełnomocnictwa dołączone do akt sprawy przed 1 stycznia 2016 r. – pełnomocnictw dołączonych do akt sprawy przed tą datą nie trzeba uzupełniać o adres elektroniczny pełnomocnika. Oznacza to, że doręczanie pism umocowanym na podstawie ww. pełnomocnictw profesjonalnym przedstawicielom (adwokatom, radcom prawnym czy doradcom podatkowym) wolno doręczać na dotychczasowych zasadach, tj. w formie pisemnej. Forma elektroniczna zaś będzie w takim przypadku dopuszczalna jedynie pod warunkiem, że pełnomocnik o to wniósł lub wyrazi zgodę na doręczanie mu pism w ten sposób (art. 144a w związku z art. 145 Ordynacji podatkowej).
Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w skierowanym do dyrektorów izb skarbowych piśmie z 30 grudnia 2015 r. (nr PK4.8022.45.2015). Zatem organy podatkowe nie powinny wzywać takich pełnomocników do uzupełnienia pełnomocnictw dołączonych do akt sprawy przed 1 stycznia 2016 r. o elektroniczny adres doręczeń lub do składania nowych dokumentów w tym zakresie, już według nowego urzędowego wzoru.
Wypowiedzenie pełnomocnictwa nie zawsze ze skutkiem natychmiastowym
Jako korzystne dla podatników należy ocenić zmiany wprowadzające zasadę, że adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy, który wypowiedział pełnomocnictwo, jest obowiązany działać za stronę jeszcze przez 2 tygodnie od dnia wypowiedzenia, chyba że mocodawca zwolnił go z tej powinności (art. 138i § 3 Ordynacji podatkowej).
Podstawa prawna:
- art. 80a, 138a-138g, 138l i 138m ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.),
- art. 24, 30 ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1649),
- rozporządzenie ministra finansów z 28 grudnia 2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictwa szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu tych pełnomocnictw (Dz.U. z 2015 r. poz. 2330),
- rozporządzenie ministra finansów z 29 grudnia 2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictw do podpisywania deklaracji oraz wzorów zawiadomień o zmianie lub odwołaniu tych pełnomocnictw (Dz.U. z 2015 r. poz. 2337),
- art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2015 r. poz. 783 ze zm.).
Mariusz Olech
prawnik specjalizujący się w prawie podatkowym