Firma posiada samochody osobowe, które wykorzystywane są wyłącznie do działalności gospodarczej i zostały zgłoszone do urzędu skarbowego na druku VAT-26. Firma zamierza wynajmować samochód firmowy swojemu pracownikowi. Za wynajem zostanie wystawiona faktura sprzedaży. Czy w związku z tym, iż samochód będzie wynajęty dla pracownika oraz że najem samochodów nie jest podstawową formą działalności firmy, zmienia się zakres wykorzystania samochodu? Czy firma nadal zachowuje prawo do 100% odliczania VAT?

Odpowiedź:
Najem samochodu pracownikowi prowadzi do uznania użytkowania pojazdu za tzw. mieszane.

Uzasadnienie

Najem auta na rzecz pracownika nie musi powodować, że jego użytek utraci charakter wyłącznego wykorzystania na potrzeby prowadzonej działalności. Organy podatkowe stoją jednak na stanowisku, że w takiej sytuacji nie sposób rozgraniczyć prywatnego użytku pojazdu i użytku do prowadzonej działalności gospodarczej, zgodnie z art. 86a ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u.

W szczególności Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku, że gdy zostaną zawarte umowy na wynajęcie pojazdów dla celów używania ich prywatnie, to zatrudniający nie będzie mógł skorzystać ze 100% odliczenia, gdy:

• wynajem nie stanowi podstawowej działalności przedsiębiorstwa,
• ceny wynajmu nie są cenami rynkowymi,

Zatem cena za wynajem musi stanowić realne wynagrodzenie (rzeczywistą równowartość) za świadczenie tego typu usług dostępne na rynku (zob. broszurę Ministerstwa Finansów „Nowe zasady odliczania podatku vat od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi z 16 czerwca 2015 r., http://www.finanse.mf.gov.pl/documents/766655/1402295/Broszura_samochody_2014.pdf).

Sam fakt najęcia pojazdu pracownikowi nie wyklucza zatem możliwości odliczenia 100% VAT, niemniej jednak najem powinien być przedmiotem działalności gospodarczej pracodawcy (choć brak dla tego wymagania konkretnej podstawy prawnej). Stanowisko dopuszczające najem na rzecz pracowników i 100% odliczenie VAT zaczyna jednak pojawiać się w orzecznictwie sądowym (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 25 maja 2015 r., I SA/Łd 435/15). Należy jednak przestrzec, że sądy zgadzają się ze skarżącymi jedynie co do zasady, pozostawiając ocenę stosowanych przez podatników zasad użytkowania pojazdów postępowaniu wymiarowemu. Oddając pojazd w najem pracownikowi pracodawca dopiero po kontroli podatkowej będzie mógł stwierdzić, czy w rzeczywistości metoda ta została uznana za prawidłową.

W efekcie obecnie należy raczej przyjąć, z uwagi na ryzyko podatkowe, że oddanie pojazdu w najem pracownikowi, gdy następuje ono na zasadach nierynkowych i nie stanowi przedmiotu działalności, prowadzi do tzw. mieszanego użytku samochodu.
Podobne stanowisko wyrażono m.in. w interpretacji ministra finansów z 23 grudnia 2014 r., IPTPP4/443-672/14-5/BM.