W praktyce pracownicy parkują firmowe samochody poza firmą. Czy takie postępowanie naraża przedsiębiorcę na utratę prawa do odliczenia pełnego VAT? Poznaj najnowsze stanowisko organów podatkowych i sądów administracyjnych.

Podatnik, który wprowadzi zasady użytkowania samochodów służbowych (regulamin, umowa lub zarządzenie) dające gwarancje ich wykorzystania wyłącznie do celów działalności gospodarczej, ma prawo do odliczenia 100% podatku VAT od wydatków związanych z ich eksploatacją. Okazjonalne lub wynikające ze specyfiki działalności parkowanie pojazdu poza siedzibą firmy nie oznacza, że samochód nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. To wnioski z wyroku WSA we Wrocławiu z 2 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 191/16).

Czego dotyczyła sprawa

Spółka, mająca wątpliwości co do możliwości odliczenia 100% VAT od wydatków związanych z użytkowaniem pojazdów samochodowych, które w szczególnych sytuacjach parkowane były w miejscu zamieszkania pracowników, wniosła o wydanie interpretacji indywidualnej do ministra finansów. We wniosku wskazano, że posiadane samochody są zaliczane do grupy pojazdów, o których mowa w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT, czyli są samochodami osobowymi wykorzystywanymi wyłącznie do działalności gospodarczej.

Samochody zostały przydzielone pracownikom, aby mogli wypełniać powierzone im obowiązki służbowe. Prowadzona do każdego pojazdu ewidencja wykluczała bowiem ich użycie do celów innych niż działalność gospodarcza. Wprowadzono także regulamin, który surowo zabraniał użytkowania pojazdów samochodowych do jakichkolwiek celów prywatnych pracowników. Spółka wprowadziła również nadzór nad używaniem pojazdów w trakcie wykonywania przez pracowników obowiązków służbowych, montując w każdym pojeździe system lokalizacji satelitarnej GPS. Pracownicy Spółki zostali także zobowiązani do parkowania samochodów na wskazanym przez Spółkę terenie.

W szczególnych sytuacjach zdarzało się jednak, że pojazdy parkowane były w miejscu zamieszkania pracownika. Zdarzało się to m.in. po zakończeniu negocjacji w późnych godzinach wieczornych, z konieczności rozpoczęcia delegacji we wczesnych godzinach porannych lub odebrania pojazdu z naprawy po pracy lub w weekend. Zdaniem spółki, parkowanie samochodów służbowych w miejscu zamieszkania pracowników w tych sytuacjach odbywało się w ramach wykonywania obowiązków służbowych, dlatego też spółka uważała, że ma prawo do pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z eksploatacją i nabywaniem paliwa do tych samochodów.

Jakie stanowisko zajął organ podatkowy?

Jednak organ podatkowy w wydanej interpretacji indywidualnej uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Zaznaczył, że wprowadzone przez podatnika zasady użytkowania pojazdów służbowych mają obiektywnie określać, iż pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej.

Organ podkreślił, że aby skorzystać z prawa do pełnego odliczenia VAT należy bezwzględnie wykluczyć możliwość wykorzystania samochodu do celów innych niż prowadzona przez podatnika działalność gospodarcza. Stwierdzono, że dojazd pracownika do i z pracy stanowi jego przejazd prywatny i nie ma żadnego związku z wykonywaniem obowiązków służbowych.

Ponadto organ uznał, że wprowadzone przez spółkę zasady użytkowania samochodów służbowych nie wykluczały możliwości wykorzystywania samochodów firmowych na potrzeby prywatne pracowników. W związku z tym organ podatkowy stwierdził, że spółka nie ma prawa do odliczenia 100% podatku VAT od wydatków związanych z utrzymaniem pojazdów służbowych, o których była mowa we wniosku o interpretację.

Co w sprawie orzekł sąd

Sprawa trafiła do WSA we Wrocławiu, który uchylił zaskarżoną interpretację. Sąd podkreślił, że przepisy ustawy o VAT nie wskazują, w jaki sposób podatnik ma zapewnić wyeliminowanie możliwości użytku prywatnego wykorzystywanych w działalności gospodarczej pojazdów samochodowych dla celów pełnego odliczenia VAT. Podatnik może tego dokonać przy pomocy wprowadzonych regulaminów, zasad korzystania, umów z pracownikami lub poprzez podjęcie dodatkowych działań zabezpieczających ich wykonanie.

Wprowadzone rozwiązania muszą być dostosowane do specyfiki prowadzonej działalności oraz do sposobu użytkowania samochodów służbowych. Zasady użytkowania pojazdów muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd wykorzystywany jest wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości jego prywatnego użytku.

Sąd uznał, że wprowadzone zasady używania pojazdów służbowych dotyczące zakazu wykorzystywana samochodów do celów prywatnych są tak samo skuteczne w czasie wykonywania przez pracowników ich obowiązków, jak i w ich czasie wolnym. Istotne jest, aby fakt parkowania samochodów służbowych był uzasadniony specyfiką prowadzonej działalności gospodarczej oraz określony został w wewnętrznych regulacjach obowiązujących u danego podatnika, zaś podatnik ma zapewnić odpowiednie mechanizmy kontroli przestrzegania tych zasad – uznał WSA.

W wyroku sąd podkreślił, że dopóki ma się do czynienia z tzw. „czynnikiem ludzkim”, istnieje prawdopodobieństwo, że dany pojazd może zostać wykorzystany do celów innych niż związane z działalnością gospodarczą spółki.
Sąd dodał, że okoliczności tych nie da się całkowicie wyeliminować, dlatego też chodzi o wprowadzenie takich mechanizmów i zasad, które dadzą maksymalną gwarancję wykorzystania pojazdów wyłącznie do działalności gospodarczej (wyrok WSA we Wrocławiu z 2 czerwca 2016., sygn. akt I SA/Wr 191/16, orzeczenie nieprawomocne).

Komentarz eksperta

Nie jest to jedyny korzystny wyrok dotyczący poruszanego zagadnienia. Także WSA w Krakowie w wyroku z 20 stycznia 2015 r. (sygn. akt I SA/Kr 1834/14) uznał, że parkowanie samochodu poza siedzibą firmy nie oznacza, że pojazd nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej.

Organy podatkowe zaś na gruncie omawianej materii zajmują zupełnie odmienne stanowisko. Przykładowo dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej wydanej 14 czerwca 2016 r. (nr IBPP2/4512-211/16/WN) uznał, że dopuszczenie możliwości parkowania pojazdu służbowego w okolicy miejsca zamieszkania pracownika (przedstawiciela handlowego) powoduje, że wprowadzone zasady używania samochodów nie wykluczają ich korzystania do celów prywatnych pracowników firmy. Ta okoliczność z kolei eliminuje możliwość odliczenia 100% podatku VAT od wydatków dotyczących eksploatacji pojazdów samochodowych.

Reasumując należy stwierdzić, że kwestia odliczania VAT od samochodów służbowych garażowanych poza siedzibą firmy  z pewnością będzie budziła wiele sporów podatników z organami podatkowymi. Mając jednak na uwadze omawiane korzystne wyroki, podatnicy mogą mieć nadzieję, że sądy administracyjne będą uchylać niekorzystne dla nich interpretacje MF.

Co ten wyrok oznacza dla podatników

• Przedsiębiorca, który odlicza pełny VAT od samochodów wykorzystywanych wyłącznie w prowadzonym biznesie, musi wprowadzić zasady użytkowania samochodów służbowych (regulamin, umowa lub zarządzenie, instrukcja). Wszystko po to, aby wykluczyć użycie aut do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
• Garażowanie firmowego pojazdu poza siedzibą przedsiębiorcy nie pozbawi podatnika prawa do odliczenia 100% VAT.

Podstawa prawna: art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.).

konsultant podatkowy w kancelarii Samir Kayyali Doradztwo Podatkowe