Jednostki, które realizują kontrakty budowlane i inne umowy o podobnym charakterze, których realizacja trwa dłużej niż pół roku, są zobowiązane do ich wyceny na dzień bilansowy - wyjaśnia Edyta Kalińska, Regionalny Partner Zarządzający w Dziale Rewizji Finansowej BDO z biura w Poznaniu.
Ekspert BDO dodaje, że obowiązek wyceny kontraktów długoterminowych zgodnie z polskimi standardami rachunkowości wynika wprost z ustawy o rachunkowości (dalej: uor).
Konieczność wyceny tego typu kontraktów jest konsekwencją jednej z nadrzędnych zasad funkcjonujących we wszystkich systemach rachunkowych – zasady współmierności kosztów i przychodów. Artykuł 6 uor wyraźnie wskazuje, że w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty, natomiast koszty i przychody dotyczące przyszłych okresów będą zaliczone do aktywów lub pasywów.
Chodzi o współmierność
Kontrakty długoterminowe często są realizowane w ciągu kilku okresów sprawozdawczych, a przychody uzyskiwane dopiero po wykonaniu prac. Na bieżąco ponoszone są natomiast koszty, co powoduje brak współmierności kosztów i przychodów. Szczegółowe regulacje dotyczące kontraktów, które należy wyceniać, oraz metod wyceny znalazły się w art. 34a uor. Zgodnie z tym przepisem, przychody z wykonania niezakończonej usługi, w tym budowlanej, objętej umową, o okresie realizacji dłuższym niż sześć miesięcy, wykonanej na dzień bilansowy w istotnym stopniu, należy ustalić na ten dzień proporcjonalnie do stopnia zaawansowania usługi, jeżeli stopień ten, jak również przewidywane całkowite koszty wykonania usługi za cały czas jej realizacji, można ustalić w sposób wiarygodny.
Mamy tu do czynienia z tzw. metodą procentową wyceny przychodów z kontraktu, która obowiązuje również w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej (dalej: MSSF). Jej przeciwieństwem jest metoda zakończonego kontraktu, zgodnie z którą przychody i koszty należy ujmować, gdy umowa zostanie zrealizowana i będą dokładnie znane jej skutki finansowe. Metoda zakończonego kontraktu obowiązuje przykładowo w znanym z nadrzędności zasady ostrożności niemieckim systemie rachunkowości.
Cały artykuł wraz z przykładami można przeczytać w Rzeczpospolitej z 22 marca 2017 r., str. H4-H5
