Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał 9 lutego 2017 r. istotny wyrok w sprawie Euro Tyre BV przeciwko Autoridade Tributária e Aduaneira (sygn. akt C-21/16), który dotyczył kwestii, czy zwolnienie dostaw wewnątrzwspólnotowych przewidziane w art. 138 ust. 1 dyrektywy VAT może zależeć od tego, czy nabywca mający siedzibę w kraju członkowskim innym niż państwo członkowskie rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest zarejestrowany w tym pierwszym państwie na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych i czy znajduje się on w systemie wymiany informacji o VAT (VIES).

Euro Tyre jest portugalskim oddziałem spółki prawa niderlandzkiego, Euro Tyre BV i prowadzi działalność w zakresie przywozu, wywozu i wprowadzania do obrotu opon różnych marek dla detalistów na terytorium Portugalii i Hiszpanii. Na rynku hiszpańskim dokonuje sprzedaży częściowo bezpośrednio, a częściowo za pośrednictwem dystrybutora – spółki Euro Tyre Distribución de Neumáticos SL.

Spór w postępowaniu głównym dotyczył szeregu transakcji sprzedaży realizowanych na rzecz Euro Tyre Distribución de Neumáticos w latach 2010-2012. W momencie dokonywania tych transakcji sprzedaży spółka ta była zarejestrowana jako podatnik VAT w Hiszpanii. Natomiast nie podlegała jeszcze w tym państwie członkowskim systemowi opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia ani nie była zarejestrowana w VIES. Dopiero 19 marca 2013 r. hiszpańska administracja podatkowa przyznała jej status wewnątrzwspólnotowego podmiotu gospodarczego i zarejestrowała ją w tym systemie ze skutkiem od 1 lipca 2012 r.
 Euro Tyre zgłosił wspomniane transakcje sprzedaży jako wewnątrzwspólnotowe dostawy zwolnione na podstawie art. 14 lit. a) RITI.

W wyniku kontroli podatkowej dotyczącej lat 2010-2012 urząd kontroli podatkowej w Portugalii uznał, że określone w art. 14 lit. a) RITI przesłanki zwolnienia nie zostały spełnione, ponieważ w momencie dokonywania rozpatrywanych transakcji sprzedaży spółka Euro Tyre Distribución de Neumáticos nie była ani zarejestrowana do celów dokonania transakcji wewnątrzwspólnotowych w Hiszpanii, ani zarejestrowana w VIES.
Dlatego organ podatkowy i celny określił nową wysokość zobowiązania podatkowego w zakresie VAT należnego od Euro Tyre za lata 2010-2012 wraz z odsetkami za zwłokę.

Euro Tyre zakwestionował tę decyzję. Po oddaleniu jego nieprocesowego zastrzeżenia oraz odwołania w ramach toku instancji, Euro Tyre wniósł skargę do sądu odsyłającego i stwierdził, iż przewidziana w art. 14 lit. a) RITI przesłanka, zgodnie z którą nabywca musi być objęty systemem opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz zarejestrowany w  VIES, jest rezultatem nieprawidłowej transpozycji dyrektywy VAT. Przesłanka taka nie znajduje się bowiem w art. 138 owej dyrektywy i stanowi co najwyżej wymóg o charakterze formalnym nałożony przez Portugalię.

Sąd odsyłający zwrócił uwagę na to, że od czerwca 2010 r. spółka Euro Tyre Distribución de Neumáticos była zarejestrowana do celów VAT w Hiszpanii na potrzeby transakcji krajowych pod numerem identyfikacyjnym, który znajdował się na wszystkich fakturach dotyczących rozpatrywanych transakcji sprzedaży, a także na związanych z nimi informacjach podsumowujących. Natomiast w momencie dokonywania tych transakcji sprzedaży spółka ta, będąca podatnikiem VAT, nie była objęta systemem opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia oraz nie była zarejestrowana w systemie VIES. Euro Tyre wiedział o tym stanie rzeczy, lecz oczekiwał, że hiszpańska administracja podatkowa przyzna Euro Tyre Distribución de Neumáticos status wewnątrzwspólnotowego podmiotu gospodarczego ze skutkiem wstecznym. Ponadto portugalski organ podatkowy stwierdził, że w niniejszej sprawie po stronie Euro Tyre nie doszło ani do oszustwa podatkowego, ani do unikania opodatkowania.

Dlatego sąd arbitrażowy do spraw podatkowych w Portugalii postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z  pytaniami prejudycjalnymi:

1. Czy art. 131 i art. 138 ust. 1 dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że w odniesieniu do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów sprzeciwiają się temu, by organ podatkowy państwa członkowskiego odmówił przyznania zwolnienia z VAT przekazującemu towar mającemu miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym państwie członkowskim, gdyż nabywca, mający miejsce zamieszkania lub siedzibę w innym państwie członkowskim, nie jest zarejestrowany w VIES ani nie jest objęty w tym kraju systemem opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, chociaż w momencie przekazania posiada on ważny numer identyfikacyjny VAT w tym innym państwie członkowskim, który to numer wykorzystano w treści faktur dotyczących transakcji i gdy spełniono materialnoprawne łączne przesłanki wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, to jest gdy uprawnienie do rozporządzania towarem jak właściciel zostało przekazane nabywcy i gdy dostawca wykaże, że rzeczony towar został wysłany lub przewieziony do innego państwa członkowskiego oraz że w wyniku owej wysyłki lub transportu ten sam towar opuścił fizycznie terytorium państwa członkowskiego wysyłki do nabywcy będącego podatnikiem lub osoby prawnej działającej w takim charakterze w państwie członkowskim odmiennym od państwa wysyłki towarów?
2. Czy zasada proporcjonalności sprzeciwia się temu, by art. 138 ust. 1 dyrektywy VAT interpretować w ten sposób, że należy odmówić zwolnienia z VAT w przypadku, gdy mający miejsce zamieszkania lub siedzibę w państwie członkowskim przekazujący towar wiedział o tym, iż nabywca mający miejsce zamieszkania lub siedzibę w innym państwie członkowskim, choć posiada w tym innym państwie członkowskim ważny numer identyfikacyjny VAT, nie jest zarejestrowany w systemie VIES ani nie był objęty w tym kraju systemem opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, ale oczekiwał, że nabywca zostanie wpisany do rejestru ze skutkiem wstecznym jako wewnątrzwspólnotowy podmiot gospodarczy?

Trybunał Sprawiedliwości orzekł: artykuł 131 i art. 138 ust. 1 dyrektywy Rady 2006/112/WE z  28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, iż stoją one na przeszkodzie temu, aby organ podatkowy danego państwa członkowskiego odmawiał zwolnienia wewnątrzwspólnotowej dostawy z podatku od wartości dodanej z tego tylko względu, że w momencie tej dostawy nabywca, mający miejsce zamieszkania lub siedzibę w państwie członkowskim przeznaczenia i posiadający numer identyfikacyjny do celów podatku od wartości dodanej ważny do dokonywania transakcji w tym państwie, nie jest ani zarejestrowany w systemie wymiany informacji o podatku od wartości dodanej, ani objęty systemem opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia, chociaż nie istnieje żadna konkretna przesłanka wskazująca na popełnienie oszustwa podatkowego oraz ustalono, że przesłanki materialnoprawne zwolnienia z podatku od wartości dodanej zostały spełnione.
W tym wypadku art. 138 ust. 1 dyrektywy, interpretowany w świetle zasady proporcjonalności, stoi również na przeszkodzie takiej odmowie, jeżeli sprzedawca wiedział o sytuacji nabywcy w zakresie podatku od wartości dodanej i był przekonany, że nabywca zostanie w późniejszym czasie zarejestrowany ze skutkiem wstecznym jako wewnątrzwspólnotowy podmiot gospodarczy.

S.W.

Polecamy najbliższe warsztaty: