Wyodrębnienie w ustawie o CIT źródła przychodów w postaci zysków kapitałowych oraz wyraźne rozdzielenie dochodów uzyskiwanych z tego źródła od pozostałych dochodów podatnika skomplikuje rozliczenia.
I. W ustawie o CIT pojawi się nowe źródło przychodów
W obecnie obowiązującej ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) nie wyodrębniono poszczególnych źródeł przychodów. Oznacza to, że wszystkie przychody zaliczane są do jednej kategorii. Na podstawie sumy przychodów i kosztów ich uzyskania określane jest czy podatnik uzyskał dochód czy też poniósł stratę, a tym samym czy musi zapłacić podatek. Pozwala to na kompensowanie zysków i strat z różnych kategorii przychodów, np. z działalności produkcyjnej i inwestycji kapitałowych. Od stycznia ta zasada ulegnie jednak zmianie. W regulacjach CIT pojawi się odrębna kategoria przychodów obejmująca zyski kapitałowe.
II. W przepisach pojawi się szeroka definicja przychodów kapitałowych
Od stycznia 2018 roku zyski kapitałowe mają dla podatników CIT stanowić odrębne do przychodów z działalności gospodarczej źródło przychodów. Zgodnie z nowymi przepisami w kategorii „zyski kapitałowe” znajdą się m.in przychody z dywidend, zbycia lub umorzenia udziałów bądź akcji, sprzedaży wierzytelności, z niektórych praw majątkowych, uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, papierów wartościowych i niektórych pochodnych instrumentów finansowych. Katalog przychodów jest stosunkowo szeroki. Wynikają z tego dwie poważne zmiany w systemie rozliczeń. Po pierwsze, zakaz kompensowania strat i zysków pomiędzy tymi źródłami (zyski kapitałowe i inne przychody podatnika). Po drugie, konieczność przypisania kosztów do poszczególnych źródeł przychodów.
III. Nie będzie można kumulować strat z kapitałów z dochodami z innych źródeł
Stosunkowo proste będzie zastosowanie przepisów o zakazie kompensowania strat. Dziś jest tak, że gdy podatnik uzyskał przychody na poziomie np. 2 mln zł z działalności produkcyjnej i równocześnie poniósł w wyniku inwestycji kapitałowych stratę w wysokości 1 mln zł, zaś jego koszty wynosiły 1,5 mln zł, w rozliczeniu wykazuje stratę. Przychód z działalności obniża bowiem 1 mln zł straty z inwestycji kapitałowych i 1,5 mln zł kosztów uzyskania przychodów, czyli 2,5 mln zł. Strata wynosi 0,5 mln zł. Nie ma w związku z tym podatku. Po zmianie przepisów podatnik osobno wykaże 0,5 mln dochodu z działalności produkcyjnej, od którego zapłaci podatek oraz 1 mln zł straty z zysków kapitałowych do rozliczenia w kolejnych latach z dochodu z tego źródła (przez pięć lat od dochodu z kapitałów).
IV. Każdy wydatek trzeba będzie przysypiać do właściwego źródła przychodów
Druga wprowadzona przez nowe przepisy zasada dotyczy łączenia kosztów podatkowych z odpowiednim źródłem przychodów. W przypadku części kosztów nie powinno to sprawić kłopotów. Jeśli firma ma wyraźnie wydzielone działy, np. związane z produkcją i inwestycjami kapitałowymi, koszty związane z każdym z nich należy odpowiednio przypisać. I tak koszty zatrudnienia pracowników przy produkcji trafią do ogólnej puli kosztów pomniejszających sumę przychodów z działalności podatnika. Koszty zatrudnienia osób zajmujących się inwestycjami trafią zaś do puli pomniejszającej przychody z zysków kapitałowych. Tak samo będzie trzeba postąpić z każdym wydatkiem. Problem w tym, że nie wszystkie wydatki są ponoszone w związku z jedną tylko kategorią przychodów (np. koszty zarządu dotyczą całej firmy).
V. Koszty bezpośrednie można łatwo przypisać
Z nowych przepisów wynika, że do odpowiedniego źródła przychodów zalicza się nie tylko koszty bezpośrednie (wyraźnie związane tylko z tym źródłem, jak np. zakup elementów czy surowców potrzebnych do produkcji), ale także koszty pośrednie (ponoszone na działalność całej firmy, jak np. koszty powierzchni biurowej, obsługi księgowej i prawnej, czy koszty zarządu). W przypadku kosztów pośrednich przepisy nakazują dzielenie wydatków proporcjonalnie, czyli w takiej części w jakiej odnoszą się one do zysków kapitałowych i innych przychodów. Pod tym kątem powinna być rozliczona każda faktura i każdy wydatek dokumentowany w inny sposób. Kłopot w tym, że przepisy nie określiły w jaki sposób te proporcje ustalić.
VI. Koszty pośrednie trzeba będzie dzielić na źródła proporcjonalnie
Nakładając obowiązek proporcjonalnego rozliczania kosztów pośrednich przepisy nie tylko nie określiły jak taką proporcję ustalić, ale nie wskazują także czy powinno się to odbywać na poziomie każdego wydatku (każda faktura rozpisywana na źródła), poziomie zaliczki (proporcja liczona dla sumy kosztów w danym okresie rozliczeniowym), czy też rozliczenia rocznego (podział sumy kosztów w danym roku podatkowym). Jedynie z konstrukcji podatku może wynikać zasada, że powinno się to odbywać już w momencie wyliczania zaliczek na podatek.
VII. Firmy same muszą opracować zasady podziału kosztów
W praktyce rozliczanie kosztów pośrednich na nowe źródła przychodów oznacza konieczność przebudowy systemu rozliczania w firmach. Już dziś trzeba się zastanowić według jakiego klucza koszty takie powinny być dzielone. Wynik tego ustalenia powinien być spisany i wdrożony zarówno w dokumentacji rozliczeniowej, jak i wykorzystywanych do tych rozliczeń systemach, tak by możliwe było jego proste zastosowanie do każdej otrzymanej faktury. Wskazane byłoby także, aby pod tym właśnie kątem przemyśleć procedurę zawierania umów z kontrahentami i tam gdzie to możliwe poprzez odpowiednie klauzule dzielić wydatki na odpowiednie kategorie (zaznaczać jakiej kategorii przychodów dotyczą) już w momencie podpisywania. Nad systemem tym prace powinny rozpocząć się jak najszybciej.
Warsztaty z podatku CIT
Gdańsk 
25.11.2024 26.11.2024 
1490.00 + VAT
