Mechanizm podzielonej płatności zostanie wprowadzony kilka miesięcy później niż wcześniej przewidywano. Nowelizację ustawy o VAT w tej sprawie podpisał prezydent 20 grudnia 2017 roku.
Nowe przepisy dotyczą przełomowej zmiany w płatnościach za towary i usługi. W pierwszej wersji projektu nowelizacji ustawy z 12 maja 2017 r. określono, że wejdzie ona w życie 1 stycznia 2018 r., a w drugiej z 1 sierpnia, że nastąpi to 1 kwietnia. Ostatecznie kwestię początku obowiązywania nowelizacji przesądziły poprawki Senatu z 7 grudnia. Istniało bowiem realne ryzyko, że 1 kwietnia 2018 r. nie wszystkie banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK) byłyby wystarczające przygotowane do wdrożenia split payment i modyfikacji swoich systemów informatycznych.
Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury będzie dokonywana dla dostawcy lub usługodawcy na rachunek VAT, zaś całości bądź części kwoty wartości sprzedaży netto – na rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT; albo będzie rozliczana w inny sposób. W przelewie podatnik wskaże obie te kwoty, numer faktury dotyczącej danej płatności, a także numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.
Banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe będą zakładały rachunek VAT dla każdego podmiotu mającego rachunek rozliczeniowy oraz analogiczny rachunek imienny dla celów działalności gospodarczej w SKOK. Jak wyjaśnia się w uzasadnieniu, będzie to zatem specjalne konto, na którym będą gromadzone środki pieniężne z tytułu zapłaty VAT wskazanego w fakturze, jak też z tytułu zwrotu tego podatku przez urząd skarbowy. Dla rachunków rozliczeniowych prowadzonych dla tego samego posiadacza bank będzie prowadził jeden rachunek VAT, niezależnie od liczby zakładanych dla niego rachunków rozliczeniowych. Środki pieniężne na rachunku VAT mogą być, zgodnie z ustaleniami stron – banku i podatnika – oprocentowane.
Na wniosek podatnika, złożony wraz z deklaracją podatkową, urząd skarbowy będzie obowiązany dokonać zwrotu różnicy podatku na rachunek VAT podatnika w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia. Również na wniosek podatnika naczelnik urzędu skarbowego wyda, w formie postanowienia, zgodę na przekazanie środków znajdujących się na rachunku VAT na wskazany przez niego rozliczeniowy rachunek bankowy albo rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony tenże rachunek VAT. Naczelnik będzie zobowiązany do wydania takiego postanowienia – w którym określi wysokość środków, jaka ma zostać przekazana – w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku. Będzie też mógł nie wyrazić zgody np. w przypadku zaległości podatkowej podatnika.
Jak wyjaśnia się w uzasadnieniu nowelizacji, ograniczenie swobodnej dyspozycji środkami na rachunku VAT, w sposób inny niż na zapłatę VAT kontrahentowi lub do urzędu skarbowego, jest sednem split payment, a sytuacje, w których podatnicy będą występowali o uwolnienie środków z rachunku VAT, będą należały raczej do rzadkości, ponieważ te środki będą cały czas w obrocie, a podatnik będzie mógł nimi opłacać zobowiązania z tytułu faktur zakupowych. Nowe przepisy umożliwią też dokonanie między rachunkami VAT zapłaty podatku w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych.
Korzyścią dla podatników, którzy zdecydują się na split payment, oprócz zwrotu różnicy podatku w przyspieszonym terminie 25 dni (bez możliwości jego przedłużenia przez naczelnika urzędu skarbowego) będzie niestosowanie odpowiedzialności solidarnej. W ustawie znalazł się zapis, w myśl którego ta solidarność będzie wyłączona w przypadku dokonania przez podatnika płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy wskazanego na fakturze albo zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność, niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu.
Ponadto nie będą stosowane sankcje w wysokości 20 proc., 30 proc. i 100 proc. (określone w art. 112b ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 112c ustawy o podatku od towarów i usług) do wysokości kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury, zapłaconej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Podatnicy nie będą również musieli obawiać się zapłaty podwyższonej stawki odsetek za zwłokę – co określa art. 56b Ordynacji podatkowej – w przypadku zaległości powstałej za okres rozliczeniowy, za który w złożonej deklaracji podatkowej wykazali kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95 proc. wynika z otrzymanych przez nich faktur zapłaconych w formule podzielonej płatności. Przepisy te nie będą jednak obowiązywały, jeśli dany podatnik wiedział, że faktura zapłacona z użyciem split payment została wystawiona przez podmiot nieistniejący; stwierdza czynności, które nie zostały dokonane; podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością; potwierdza czynności, do których mają zastosowanie określone regulacje Kodeksu cywilnego.
Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności będzie dla podatników dobrowolne. Przepisy przejściowe, dotyczące zasad i terminów otwarcia rachunków VAT przez banki i kasy oszczędnościowo-kredytowe, wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia.
Warszawa 
09.12.2024 09.12.2024 
760.00 + VAT
