Kiedy zleceniobiorca może wybrać umowę, która ma stanowić tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi?
Podpisaliśmy umowę zlecenia z osobą zatrudnioną już na podstawie takiej umowy w innej firmie. Czy zleceniobiorca nadal może wybrać umowę, z tytułu której chce być objęty ubezpieczeniami obowiązkowymi?
Odpowiedź: Aby skorzystać z tej możliwości, muszą być spełnione określone warunki. Trzeba też pamiętać, że możliwość wyboru dotyczy tylko ubezpieczeń społecznych, ponieważ ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe z tytułu każdej z umów.
Nie znamy wieku tej osoby, dlatego też na wstępie wyjaśnijmy, że zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy systemowej ubezpieczeniami społecznymi, a tym samym ubezpieczeniem zdrowotnym, nie są objęte umowy zlecenia zawarte z uczniami szkół ponadpodstawowych oraz studentami do ukończenia przez daną osobę 26. roku życia. Co ważne, wyłączenie to dotyczy zarówno ubezpieczeń obowiązkowych, jak i dobrowolnych i obejmuje nie tylko umowy zlecenia, ale także umowy agencyjne i inne umowy o świadczenie usług, w stosunku do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Umowy cywilnoprawne zawarte z tą grupą osób nie podlegają także ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeżeli więc osoba, o której mowa w pytaniu, nie skończyła 26. roku życia i jest uczniem szkoły ponadpodstawowej lub studentem, obie umowy zlecenia z nią zawarte nie powinny być objęte żadnymi ubezpieczeniami.
Którą umowę zlecenia wybrać?
Jeżeli zleceniobiorca nie będzie studentem czy uczniem do ukończenia 26. roku życia, to możliwość wyboru umowy zlecenia rodzącej obowiązek ubezpieczeń społecznych uzależniona będzie od wysokości podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. Odpowiednio zastosujemy tu bowiem art. 9 ust. 2 oraz ust. 2c ustawy systemowej. Z przepisów tych wynika, że w przypadku osoby wykonującej kilka umów zlecenia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych objęta jest pierwsza z zawartych umów, pod warunkiem jednak że podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych z jej tytułu odpowiada co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. Jeżeli jest ona niższa – obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi objęte są kolejne umowy, aż do momentu, gdy łączna podstawa składek emerytalno-rentowych osiągnie poziom wynagrodzenia minimalnego. Z przepisów tych wynika jednocześnie, że zleceniobiorca może wybrać umowę lub umowy, z tytułu której/których chce być objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi. Podstawa wymiaru składek z tej umowy lub umów musi jednak odpowiadać co najmniej wynagrodzeniu minimalnemu.
W 2018 r. wynagrodzenie minimalne odpowiadało kwocie 2.100 zł, a w roku 2019 r. wynosi 2.250 zł. Przypomnijmy, że z ubezpieczeń społecznych dla zleceniobiorców obowiązkowe są ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz, że podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia odpowiada w ich przypadku:
- przychodowi w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiąganemu z tytułu zatrudnienia w ramach umowy zlecenia – jeżeli wynagrodzenie ze zlecenia określono kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie,
- zadeklarowanej kwocie, nie niższej jednak od minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli wynagrodzenie ze zlecenia określono w inny sposób niż przedstawiony wyżej.
Przypomnijmy też, że każda umowa zlecenia objęta jest obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym – oczywiście poza umowami zawartymi z uczniami i studentami do 26. roku życia.
Co zrobić, aby zmienić tytuł do ubezpieczeń?
Osoba, o której mowa w pytaniu, wykonuje już umowę zlecenia w innej firmie i na pewno objęta jest z jej tytułu ubezpieczeniami obowiązkowymi. Aby mogła zmienić umowę, z tytułu której chce podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, podstawa wymiaru składek z aktualnie podpisanej umowy musi odpowiadać co najmniej wynagrodzeniu minimalnemu.
Podstawa prawna:
- art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz ust. 4, art. 9 ust. 2 oraz ust. 2c,art. 11–12, art. 18 ust. 3 oraz ust. 7, art. 20 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 300),
- art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e, art. 82 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1510 ze zm.).
Zastanawiasz się, jak prawidłowo przygotować dokumentację ubezpieczeniową? Skorzystaj z praktycznych wskazówek dot. rozliczeń z ZUS, zawartych w „Ubezpieczeniach społecznych w praktyce” i prowadź dokumentację ZUS w 100% poprawnie!
www.ubezpieczeniaspoleczne.wip.pl