Pracownik może wyręczyć pracodawcę w opłacaniu składek ZUS
Zasadniczo pracodawca zagraniczny powinien zgłosić się do ZUS jeśli wypłaca wynagrodzenie pracownikowi wykonującemu pracę w Polsce.
Zarejestrowanie się przez podmiot zagraniczny, który nie ma siedziby ani przedstawicielstwa w Polsce wiąże się z dodatkowymi kosztami i trudnościami. Wobec tego pracodawca zagraniczny może uzgodnić z pracownikiem, że pracownik będzie płatnikiem składek na swoje ubezpieczenia społeczne.
Na podstawie art. 4 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnikiem składek jest ubezpieczony zobowiązany do opłacania składek na własne ubezpieczenia społeczne.
Zgodnie z art. 21 ust. 2 rozporządzenia WE nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego pracodawca niemający miejsca prowadzenia działalności w państwie członkowskim, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, może uzgodnić z pracownikiem, że spoczywający na pracodawcy obowiązek zapłacenia składek może być wypełniany w jego imieniu przez pracownika, bez uszczerbku dla podstawowych obowiązków pracodawcy. Pracodawca powiadamia instytucję właściwą tego państwa członkowskiego o dokonanych uzgodnieniach.
Uzgodnienia o obowiązku opłacania składek przez pracownika mogą być określone w porozumieniu lub w umowie o pracę. W razie zawarcia takiej umowy lub odrębnego porozumienia zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego dokonuje sam pracownik w oddziale ZUS właściwym ze względu na swoje miejsce zamieszkania w Polsce. Pracownik także powinien zwrócić się o uzyskanie numeru NIP do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania na terenie Polski. Po dopełnieniu tych obowiązków na pracownik może opłacać składki ubezpieczeniowe.
Zatem na pracowniku ciążą obowiązki składania miesięcznych deklaracji ZUS DRA wraz raportami ZUS RCA, ZUS RSA oraz comiesięcznej zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Dodatkowo pracownik/zleceniobiorca musi wypełnić formularz ZUS ZAA, w którym podaje adres podmiotu zagranicznego, z którym zawarł porozumienie uprawniające go do opłacania składek w Polsce.
Powyższe zasady opłacania składek przez samego pracownika dotyczą pracodawcy zagranicznego z krajów UE i można je stosować także do zleceniobiorców. Pracodawca z poza UE nie może przerzucić na pracownika obowiązku opłacania składek.
Lidia Rubińska, Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego w BDO, biegły sądowy
