Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.

Zgodnie z art.2 (1) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ochroną objęty jest wyłącznie sposób wyrażenia, a ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. W rozumieniu w/w ustawy nie są utworem idee, procedury, metody i zasady działania, a także koncepcje matematyczne.

W praktyce pracownicy często tworzą utwory w ramach umowy o pracę. Niekiedy tworzenie utworu, a w szczególności programu komputerowego zajmuje kilka tygodni, więc pracownik może nie zdążyć ukończyć pracy twórczej w ciągu miesiąca. Wobec powyższej koncepcji powstaje pytanie czy pracodawca może pobierać pracownikowi 50 procentowe koszty uzyskania przychodu z tytułu wypłaconego wynagrodzenia, jeśli utwór nie został ukończony? Na podstawie art. 22 ust.9 pkt 1 ustawy o PIT koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub rozporządzania przez nich tymi prawami, określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika składki na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim, jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Zatem omawiany przepis dopuszcza aby strony uzgodniły w umowie, że autorskie prawa majątkowe do utworu stworzonego przez pracownika w czasie wykonywania obowiązków pracowniczych przysługują pracownikowi, a nie pracodawcy.

Wobec tego do tej części wynagrodzenia, która przypada pracownikowi w związku z korzystaniem przez pracownika z autorskich praw majątkowych przysługują 50 procentowe koszty uzyskania przychodu, nawet jak utwór nie został jeszcze ukończony. Warunkiem stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu jest możliwość ustalenia jakie utwory pracownik stworzył i do jakich utworów pracownik przeniesie autorskie prawa majątkowe na pracodawcę.

Pismo z dnia 14 lutego 2020 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0113-KDIPT2-3.4011.776.2019.1.PR „stwierdzić należy, że część wynagrodzenia wypłacanego pracownikom w formie honorarium będzie stanowić wynagrodzenie z tytułu przeniesienia na pracodawcę autorskich praw majątkowych do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy, a w konsekwencji pracodawca będzie mógł zastosować, zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 w zw. z art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, 50% koszty uzyskania przychodów w stosunku do tej części wynagrodzenia, która przypada tytułem rozporządzenia przez pracownika majątkowymi prawami autorskimi do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy.”

Lidia Rubińska
Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO