Umowa o dzieło nie stanowi wymiaru składek ubezpieczeniowych ale podlega opodatkowaniu.

Od stycznia 2023 roku osoby wykonujące czynności na podstawie umowy o dzieło zyskają kwotę wolną od podatku w trakcie roku. Warunkiem zastosowania kwoty wolnej na etapie poboru zaliczki na podatek jest złożenie płatnikowi oświadczenia na druku PIT-2. Na podstawie oświadczenia płatnik będzie uprawniony do pomniejszania zaliczki na podatek o kwotę stanowiącą odpowiednio 1/12, 1/24 lub 1/36 kwoty wolnej od podatku, tj. 300 zł, 150 zł lub 100 zł miesięcznie. Oświadczenie będzie można złożyć nie więcej niż u trzech płatników jednak łączna kwota pomniejszenia zaliczki nie może przekroczyć 1/12 kwoty wolnej od podatku.

Osoby przyjmujące dzieło w dalszym ciągu nie zapłacą składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Zawieranie umów o dzieło może być jednak ryzykowne. W sytuacji czynności powtarzających się ZUS może uznać umowę o dzieło za umowę zlecenie i naliczyć składki ubezpieczeniowe albo zarzucić, że wykonawca dzieła prowadzi działalność gospodarczą podlegającą rejestracji.

Niektóre umowy o dzieło podlegają zgłoszeniu do ZUS. Na podstawie art. 36 pkt 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy.

Zamawiający dzieło powinien więc zgłosić umowę w terminie 7 dni od dnia jej zawarcia. Forma zawarcia umowy nie ma znaczenia. Płatnik składek lub osoba fizyczna zamawiająca dzieło musi poinformować ZUS o zawarciu umowy, która ma również formę ustną. Zgłoszeniu nie podlegają m.in. umowy o dzieło zawarte z własnym pracownikiem lub umowy o dzieło wykonywane na rzecz własnego pracodawcy ale zawarte z innym podmiotem. Zawarcie umowy o dzieło z własnym pracodawcą skutkuje, że umowa zostanie objęta składkami ubezpieczeniowymi i może zostać potraktowana jak umowa o pracę.
Przychody z umowy o dzieło są zaliczane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, jeżeli są uzyskiwane m.in. od podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą i podlegają opodatkowaniu wg skali podatkowej z zastosowaniem kosztów uzyskania przychodu w wysokości 20 procent przychodów.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2022,poz.2647)
2. Ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 2022, poz.1009)

Lidia Rubińska, Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO