Pracodawca musi zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a trzeźwość pracownika to jedna z tych zasad.
Podstawą kontroli trzeźwości pracowników są przepisy kodeksu pracy, przepisy rozporządzenia o badaniu trzeźwości oraz akty wewnętrzne obowiązujące u danego pracodawcy, a więc m.in. regulamin pracy.
Na podstawie art. 221c kodeksu pracy podstawową przesłanką wprowadzenia kontroli trzeźwości jest zapewnienie ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. Wobec tego nasuwa się pytanie w jaki sposób skontrolować trzeźwość pracownika zdalnego?
Kodeks pracy wprowadził zasadę, która wskazuje, że sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czas i częstotliwość jej przeprowadzania, ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. O wprowadzeniu kontroli trzeźwości pracodawca informuje pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.
Kontrola trzeźwości obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą odpowiedniego urządzenia.
W przypadku pracy zdalnej czynności kontrolne obejmujące warunki pracy zdalnej, w tym kontrolę trzeźwości nie mogą naruszać prywatności pracownika wykonującego pracę zdalną i innych osób ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych w sposób zgodny z ich przeznaczeniem. Jednocześnie jak wskazano wcześniej kontrola trzeźwości nie może naruszać godności i dóbr osobistych pracownika. Zatem pracodawca powinien dostosować sposób przeprowadzania kontroli do miejsca wykonywania pracy zdalnej.
W przypadku odmowy przez pracownika zdalnego kontroli, pracodawca może cofnąć zgodę na wykonywanie pracy zdalnej lub nałożyć na pracownika karę porządkową. Wobec tego nie tylko pracownicy określonej branży, jak np. pracownicy budowlani mogą być poddani kontroli trzeźwości.
W przypadku pracy zdalnej istnieje wprawdzie niższe ryzyko narażenia zdrowia czy życia, ponieważ pracownicy wykonują pracę przy pomocy urządzeń informatycznych to jednak kontrola może dotyczyć mienia, w tym laptopa i innych narzędzi udostępnionych przez pracodawcę. Zatem kontrole takie można przeprowadzić zawsze, gdy są niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.
Kontrolą trzeźwości i warunków wykonywania pracy zdalnej mogą być objęcia także współpracownicy wykonujący pracę na innej podstawie niż umowa o pracę, tj. B2B, zlecenie jeżeli ich pracę organizuje pracodawca.
Lidia Rubińska, Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO
